Код израде неких нормативних докумената хтели смо да избегнемо да се неко од колега лекара наљути на нас због погрешног навођења његове титуле. Обратили смо се службеном лектору установе који нам је дао ниже наведено објашњење. Преписујем га у целости, можда ће некоме бити од користи, а пар грешака у тексту последица је OCR-a:
"PISANJE SKRAĆENICA U BIOMEDICINSKIM NAPISIMA
Prije nego što ukažemo na pogrešnu upotrebu skraćenica u biomedicinskim napisima, nije na odmet da se podsjetimo šta su о naučnom radu u medicini rekli dvojica meritornih naučnika ; "Publikovanje u medicini još uvijek odražava tradiciju profesionalizma i etike koju moramo očuvati" (Mike Grace) i "Iznad svega, čin publikovanja je izjava pod zakletvom, svedočenje" (Lederberg Joshua). Koliko je to ozbiljan posao pokazao je prof. dr Jovan Savić u svojoj knjizi "Kako napisati, objaviti i vrednovati naučno djelo u biomedicini" u kojoj je, u posebnom dodatku, ukazao na skraćenice, korekturu, transliteraciju ćiriličkih slova na engleski jezik i opštu latinicu, sa dobronamjernim sugestijama koje se odnose na stil, jezik i pravopis, što nam govori da prof. Savić, pored ogromnog naučnog znanja, posjeduje rafinirano osjećanje za jezik i da je poštovalac jezičkih normi. Redovi koji slijede zapažanja su prof. Savića i sigurno zaslužuju pažnju naučne javnosti.
Najčešće nepravilnosti u skraćivanju u biomedicinskim napisima odnose se na skraćivanje riječi (zvanja) "
asistent" i izraza (naučnog stepena) "
doktor nauka".
Pravila skraćivanja zа opšte skraćenice su: skraćivanje riječi vrši se na suglasnik tako da izostavljeni dio riječi počinje samoglasnikom; skraćenice se pišu malim slovima i, sem rijetkih izuzetaka, obilježavaju se tačkom.
asist. = asistent
Kao duža riječ, riječ
asistent se skraćuje do trećeg samoglasnika:
asist. (ent) (Pešikan i dr,
Pravopis srpskog jezika, 1993 s. 297, postupak d). Najčešće se ova riječ skraćuje nepravilno na "
ass." Razlog bi mogao biti u tome, što se na engleskom ova riječ piše sa dva slova "s " (assistant). Međutim, Englezi ovu riječ skraćuju na "
asst. " . Riječ napisana kao "
ass" baš u engleskom jeziku ima nepristojno značenje (magarac, zadnjica i si.) za onog ispred čijeg imena se stavlja, pa bi je, i zbog toga, trebalo izbegavati.
dr sc. - doktor nauka
dr - doktorOvo je sažeta skraćenica koja uključuje završetak skraćene riječi i piše se bez tačke (Pešikan i dr.
Pravopis srpskog jezika, 1993 s. 297, postupak g). Isti postupak je i pri skraćivanju izraza "
magistar" (mr).
sc. = scientio (lat. nauka )
Za ovu riječ pri skraćivanju, sem opštih pravila, važi sljedeće: riječ koja počinje suglasnicima skraćuje se na početnu grupu suglasnika (
sc )ientio ( Pešikan i dr.
Pravopis srpskog jezika, 1993 s. 297, postupak a), i piše se s tačkom.
Kod nas se ova riječ najčešće
nepravilno skraćuje na "
sci." ( na samoglasnik i ). Čudno je da pogrešno pisanje ove riječi uporno i tvrdokorno opstojava, iako je postupak skraćivanja prema novom "Pravopisu" jasan. Razlog prihvatanja nepravilnog pisanja ove skraćenice mogla bi biti činjenica da Englezi svoju riječ "science" (nauka) skraćuju na "sci." , ali zato riječ nauka (scientio) u pisanju naučnog stepena, npr. magistar nauka (MSc) ili doktor nauka (DSc), skracuju na Sc. ( veliko slovo S ). Istrajavanje na nepravilnom pisanju ove skraćenice kod nas je vjerovatno posljedica nase površnosti i inertnosti da mijenjamo ono sto je, ко zna kada i kako , "zaživjelo"
Skraćenica zvanja Doc. dr i Prof. dr pišu se velikim slovom samo na početku rečenice ili naziva (u sredini teksta malim slovom - doc. dr, prof. dr).
vanredni profesor = vanr, prof.
redovni profesor = red. prof.
primarijus = prim.Što se tice redosljeda ispisivanja titula i zvanja to bi trebalo da izgleda ovako:
- Mr sc. med. dr Petar Petrović
Asist. mr sc. med. dr Petar Petrović
Asist. dr sc. med. dr Petar Petrović
Prim. dr Petar Petrović
Prim. dr sc med. dr Petar Petrović
Prof. dr Petar Petrović, vanr. prof. Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci
Prof, dr Petar Petrović, red. prof. Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci
U biomedicinskim napisima skraćenice vanr. i red. prof. obično se ne pišu, ali u natpisima na kabinetima, ljekarskim sobama i si. mogu se pisati.
lako ni naši jezički stručnjaci nemaju normiran stav u pogledu ispisivanja redosljeda titula i zvanja, mišljenja sam da nećete pogriješiti ako se budete pridržavali navedenog. "